مقدمه

اشتباهات رایج در خمیردندان از جمله مباحثی است که کمتر به آن پرداخته شده‌است. خمیردندان از آن دسته محصولاتی است که تمام افراد در سراسر دنیا با آن آشنایی داشته و کمابیش روزانه از آن استفاده می کنند. این محصول مهم می تواند مانع از بروز بسیاری مشکلات و بیماری های دهان و دندان گردد. از طرفی شبکه های اجتماعی و بازار تبلیغات اغراق آمیز و نادرست به دلایل مختلفی از جمله رقابت ناسالم در این حوزه، بستر نامناسبی برای شایعات مختلف فراهم کرده اند. آگاهی پایین در کنار شایعات و تبلیغلات نادرست، سبب ایجاد برخی باورهای اشتباه در زمینه محصولات بهداشت دهان و دندان ازجمله خمیردندان در اذهان عمومی شده‌است. این اشتباهات رایج و اطلاعات نادرست ممکن است باعث ایجاد اثرات جبران ناپذیری مانند مشکلات و بیماری های دهان و دندان‌‌‌‌‌‌‌‌‌ گردد.

اشتباهات رایج در خمیردندان

اطلاعات و باورهای نادرست در حوزه بهداشت دهان و دندان، به احتمال بروز مشکلات و بیماری های مختلف می افزاید. این اشتباهات رایج و متداول در استفاده از خمیردندان در بین مردم بسیار قابل ملاحظه است. درنتیجه با شناخت کافی از باورها و اشتباهات رایج در این زمینه، می توان به سلامت دهان و دندان کمک نمود.  در ادامه این مطلب، مواردی از اشتباهات رایج در خمیردندان مطرح شده است.

۱) علامت رنگی پایین تیوب، نشانگر سلامت فرمولاسیون خمیردندان

یکی از شایعات این روزها، نحوه تشخیص ترکیبات خمیردندان‌ها از روی نشانه‌های رنگی پایین قوطی بسته بندی خمیردندان است. این اخبار غیر واقعی در بسیاری از شبکه های اجتماعی منتشر شده است. حتی در مواقعی مشاهده شده است که برخی از دندان‌پزشکان این مطلب را به عنوان یک توصیه کلیدی در رعایت بهداشت دهان با دوستان و بیماران خود مطرح کرده اند. 

محتوای این «مطلب نادرست» به این صورت است:

موقع خرید خمیردندان، اگر متوجه قوطی خمیر شوید، در پائین آن به یکی از چهار رنگ زیر علامت گذاری شده است:

– رنگ سبز: خمیر دندان از مواد طبیعی ساخته شده است.

– رنگ آبی: خمیر دندان از مخلوطی از مواد طبیعی و ادویه جات ساخته شده است.

– رنگ قرمز: خمیر دندان از مواد طبیعی و مواد شیمیایی ساخته شده است.

– رنگ سیاه: خمیر دندان کاملاً از مواد شیمیایی ساخته شده است.

آن ها به اشتباه می گویند مراقب باشید که فقط خمیر دندان با رنگ سبز یا آبی علامت گذاری شده را خریداری کنید.

اما حقیقت ماجرا در ادامه شرح داده شده است:

از جمله اشتباهات رایج در خمیردندان همین نوارهای رنگی به اصطلاح eye mark است. این علامت نقش مهمی در بسته بندی ایفا می‌کند. این نشانه‌ها توسط چشم الکترونیکی دستگاه بسته بندی شناسایی می‌شود. دستگاه الکترونیکی به کمک eye mark محل دقیق تا کردن و پرس کردن تیوپ‌ها را مشخص می‌کنند. این علامت های رنگی می‌توانند به هر رنگی باشند؛ سبز، آبی، قرمز، سیاه و حتی صورتی و قهوه‌ای. پس فراموش نکنید که لازم نیست برای دانستن محتویات خمیردندان به رنگ نوار‌های انتهای تیوپ ان دقت کرد. کافیست قسمت ترکیبات و اجزای تشکیل دهنده چاپ شده روی بسته بندی خمیردندان را مطالعه کنید. این علایم صرفاً یک بحث فنی برای برش و پرس در حین تولید هستند.

۲) میزان خمیردندان روی مسواک باید چقدر باشد؟

طبق اطلاعات دریافتی از پایگاه «Health» بسیاری از اوقات در تبلیغات، مسواک به همراه مقدار زیادی خمیردندان نشان داده می‌شود. با این وصف تصورات بیننده به این گونه خواهد بود که هر زمانی مقدار زیادی از خمیر دندان استفاده شود، تمیزی دندان‌های فرد بیشتر خواهد بود. در رابطه با این موضوع، یک دندانپزشک مالزیایی در دانشکده «کینگز» لندن با این عقیده مخالفت کرد. این دندانپزشک مالزیایی اظهار کرد: تبلیغات تجاری معمولا شایعه ای بیش نبوده و نیازی به مصرف مقدار زیادی خمیردندان نیست. او با انتشار ویدئویی اعلام کرد بهترین میزان خمیردندان در افراد بالای سه سال به میزان یک دانه «نخود فرنگی» است که استفاده بیشتر از این مقدار هم برای کودکانی که رشد دندانهایشان کامل نشده، خطر بالایی دارد. فراموش نشود که بهترین مقدار خمیردندان مصرفی برای کودکان زیر ۳ سال به اندازه دانه برنج است.

۳) تریکلوزان موجود در خمیردندان، خوب یا بد؟

تری‌کلوزان ماده‌ای شیمیایی با خاصیت ضدمیکروبی است که در بسیاری از محصولات آرایشی، بهداشتی و شوینده به کار می­رود. تری کلوزان با وجود خاصیت آنتی باکتریال خود، بسیار سمی است. در ابتدا تصور می­شد که این ماده کاملا مفید و بی‌­ضرر است، اما به مرور زمان، حقایقی از مضرات مصرف تری‌کلوزان که تهدیدی جدی برای سلامتی مصرف­ کنندگان به شمار می­ رود، مشخص شد. نتایج تحقیقات روی حیوانات آزمایشگاهی نشان داده، تماس با دوز بالای تری‌کلوزان، با مشکلات هورمونی و کاهش سطح بعضی هورمون­های تیروئید مرتبط است. همچنین مطالعات جانوری نشان‌دهنده کاهش قوای تولید­مثل و رشد در حیواناتی است که در معرض تری‌کلوزان قرار گرفته‌اند.

۴) سفیدکردن دندان، تمام دندان‌ها را حساس می‌کند

از دیگر اشتباهات رایج در خمیردندان، شایعه‌ی حساس شدن تمام دندان ها پس از سفید کردن دندان است. اما در واقع در فرایند سفیدکردن دندان، بعضی از دندان‌هایی که سابقه حساسیت داشته‌اند را حساس‌تر می‌کند. اما سایر دندان‌ها که مشکلی ندارند، هیچ حساسیتی نشان نمی‌دهند. از ژل‌های محافظ بعد از سفیدکردن دندان‌ استفاده می‌شود که از حساس شدن دندان‌ها جلوگیری می‌کنند، در نتیجه جای نگرانی نیست.

۵) خمیردندان سفیدکننده دندان را کاملا سفید می‌کند

خمیردندان‌ها به دو طریق دندان‌ها را سفید می‌کنند. روش اول از طریق ساییدن دندان با مواد آسیب‌رسان است و روش دیگر دارای موادی از جنس سفیدکننده است. اما نکته‌ی قابل توجه این است که این  خمیردندان‌ها به علت مدت زمان کوتاهی که روی دندان‌ها قرار می‌گیرند نمی‌توانند دندان را سفید کنند. لذا خمیردندان‌ها صرفا نقش تمیزکننده را داشته و نقشی در سفیدکردن دندان‌ها ندارند . 

خمیردندان‌هایی که بعد از استفاده، دندان را بلافاصله سفید می‌کنند مواد ساینده در آن به کار رفته است و این سفیدی موقتی با خطرات جبران‌ناپذیری همراه است. پس استفاده از خمیردندان سفیدکننده، به تنهایی نمی‌تواند دندان‌ها را سفید و براق کند. برای بهره بردن از خمیردندان‌های سفیدکننده، باید آن را به همراه محصولات سفیدکننده دیگر استفاده کرد.

۶) استفاده از خمیردندان‌های حاوی مواد شیمیایی

یکی دیگر از اشتباهات رایج در خمیردندان، انتخاب خمیردندان حاوی ترکیبات شیمیایی و مضر است. یعنی اساسا با یک پاک‌کننده‌ی خشن و آسیب‌رسان که فقط کارش کف‌کردن و ایجاد خراش است، مسواک می‌کنید. استفاده از این نوع خمیر دندان‌ها احتمال بروز خشکی و زخم‌های دردناک در دهان را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال دوز بالای SLS می‌تواند یکی از مواردی باشد که دندان‌ها را نسبت به دما حساس می‌سازد. حتما پیش از خرید خمیردندان مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن را چک کنید که حاوی ترکیبات شیمیایی و خطرناک نباشد.

۷) استفاده از خمیردندان‌های شیرین از دیگر اشتباهات است

برخی برندها برای ایجاد حس خوشایند در مصرف‌کننده و جذب مشتری، از روش‌هایی مانند افزودن شکر و طعم‌دهنده‌های شیمیایی استفاده می‌کنند. شکر و طعم‌دهنده‌های نامناسب می‌تواند موجب تخریب دندان شود. خوشایند بودن طعم و مزه خمیردندان نباید سبب آسیب به دهان و دندان گردد. همچنین بیشتر خمیردندان‌های کودکان موجود در بازار حاوی شکر هستند. لذا در خرید این محصولات دقت لازم را داشته باشید و دور خمیردندان‌های شیرین را خطی قرمز بکشید!

۸) خمیردندان زغالی، سفیدکنندگی کاملا بی‌ضرر

یکی‌دیگر از اشتباهات رایج در خمیردندان، باور نادرست مردم در سفیدکنندگی فوق‌العاده‌ی خمیردندان‌های زغالی است. خمیردندان‌های زغالی به علت خاصیت سفیدکنندگی‌شان معروفند که دلیل آن وجود زغال فعال در ترکیباتشان است. زغال فعال بر اثر حرارت‌دهی زغال معمولی با گاز به دست می‌آید و قدرت جذب بالایی در پاک‌کنندگی دارد. برندهای تولیدکننده این دسته از خمیردندان‌ها ادعا دارند که زغال فعال موجب از بین‌بردن پلاک‌های دندانی و همچنین ضدعفونی دهان می‌شود. حقیقت این است که سفیدکنندگی خمیردندان‌های زغالی کاملا بی‌ضرر نیست. چه بسا در برخی موارد ضررهایی بسیار بیشتر از فواید آن دارد. 

ترکیبات موجود در زغال فعال قدرت سایندگی بالایی دارد. این ویژگی سبب تحلیل مینای دندان و بیرون زدن عاج دندان خواهد شد. همچنین باکتری‌ها به راحتی به سطح دندان چسبیده و موجب افزایش احتمال تشکیل پلاک و پوسیدگی و بیماری‌های لثه می‌گردد. همچنین فلوراید نقش بسزایی در جلوگیری از پوسیدگی دندان دارد. این در حالی‌ست که اغلب خمیردندان‌های زغالی، فلوراید کافی در ترکیبات خود ندارند. از دیگر مشکلات استفاده مداوم از این خمیردندان‌ها، رسوب تدریجی زغال در لثه و بروز التهاب لثه است.